Dutch Democracy Is Not In Crisis.

First a note to my English readers: by exception this post is partly in Dutch. A translation is provided below.

Niet vaak dat je zo enthousiast wordt van een boek over politiek. Misschien komt dat vooral omdat het boek nauw aansluit bij wat ik zelf al dacht (goh!?), maar omdat auteur Tom van der Meer ook hoogleraar politicologie is, heeft dat wat meer gewicht.

In Niet De Kiezer Is Gek betoogt hij dat de kiezer sinds zij bevrijd is uit de ketenen van de verzuiling niet wispelturig is geworden, maar wel elke verkiezing kiest uit verschillende partijen die dicht bij haar eigen opvattingen staan. En dat levert een Tweede Kamer op die goed in staat is nieuwe politieke stromingen een platform te geven. De democratie functioneert dus eigenlijk prima.

Waar het probleem zit, is bij het landsbestuur. De politiek heeft zich aan de ene kant niet aangepast aan het veranderende politieke landschap, en weerspiegelt aan de andere kant dat veranderde landschap onvoldoende.

De wens om elke regeerperiode te starten met een uit twee of drie partijen bestaande kamermeerderheid met een dichtgetimmerd regeerakkoord wordt steeds lastiger te vervullen. En het verdelen van banen op basis van regeringsdeelname wordt ondermijnd door dalend partijlidmaatschap en een kleiner aandeel van de bestuurspartijen in het totaal.

Alle voorgestelde alternatieven voor veranderingen voor het kiesstelsel zijn voor Van der Meer dus sowieso al niet echt nodig, maar dreigen in veel gevallen zelfs het probleem te verergeren. Kiesdrempels betekenen minder democratie, niet meer. Loterijen vallen ten prooi aan de groep die nu al het meest politiek geëngageerd is. 

De opdracht is dus vooral aan de politici in Den Haag: profileer jezelf weer op de inhoud en accepteer minderheidsregeringen. Dat laatste is de afgelopen vier jaar in zekere zin al aardig gelukt.

Ben ik dan helemaal gelukkig met dit boek? Nee, toch niet. Voor het door Van der Meer geconstateerde probleem van de banenverdeling langs partijpolitieke lijnen heeft hij zelf geen echte oplossing.

En eerlijk gezegd zie ik partijen dat niet zo snel opgeven aangezien dat een belangrijke reden is voor personen is om lid van een politieke partij te worden/blijven. Zolang partijen geen manier weten te vinden om kiezers weer op andere manieren structureel aan zich te binden zie ik dat niet zo snel veranderen.

Ook denk ik dat de Haagse politiek ook de kans moet krijgen om te veranderen en niet door journalisten en publieke opinie moet worden afgestraft als het weigert de waan van de dag te volgen. Van der Meer had die rol best meer mogen benadrukken.

English version

It’s not often that you get excited by a book about politics. This could perhaps be a result of the book aligning closely with my own views on the subject (surprise!), but also because the author is a professor in Political Studies, which carries a bit more weight than my opinion.

In It’s Not The Voter That Is Mad, Tom van der Meer argues that the voter, since she became unshackeled from pillarisation*, hasn’t become more fickle, but now chooses from a number of political parties to which she feels close. That results in a parliament that is very apt at including new political movements. Democracy, therefore,  is functioning quite well.

The problem on the other hand, lies with government. Dutch governmental politics hasn’t adapted to the changing political landscape and doesn’t reflect those changes enough.

The ideal of starting each cabinet with a parliamentary majority in two or three political parties with a fixed policy programme (called the Regeerakkoord) has become harder to achieve with the shrinking of the main parties. And the division of jobs in strategic positions between the major parties is undermined by falling party membership and the shrinking  share of the old main parties in the total vote.

The suggested alternatives for changes in the electoral system are not really necessary according to Van der Meer, but also run a high risk of only making the problem worse. Electoral barriers make the system less democratic, not more. And systems based on lotteries tend to fall in the hands of those that are already most politically engaged.

So the message of this book is mostly addressed to the national politicians: bring ideology back again. Also accept minority governments, like the Netherlands have effectively had in the last couple of years.

So am I completely happy with this book? No. Van der Meer doesn’t really offer an alternative to the practice of dividing key jobs among members of the ruling parties.

And to be honest, I don’t see that happening too soon. It is a major reason for people to become and remain a member. Certainly won’t happen as long as parties haven’t figured out how to structurally attract people by other means.

Press and public opinion will also have to give politicians the opportunity to break away from the news cycle. As far as I am concerned Van der Meer could have stressed those roles more.

* Pillarisation is the typically 19th/20th century Dutch practice of social, economical and political organisation along religious and ideological lines: ie separate football clubs, unions and parties for Catholics, Protestant sect #1 through #X, Liberals, Social Democrats. This social organisation was broken up in the 1970s and 1980s though some of it remains to this day.